Cystektomia radykalna

Cystektomia radykalna – usunięcie pęcherza moczowego

Cystektomia radykalna (ang. radical cystectomy) to zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu pęcherza moczowego, stosowany przede wszystkim w leczeniu zaawansowanego raka pęcherza moczowego naciekającego mięśniówkę (MIBC – muscle-invasive bladder cancer) lub w przypadku nawrotowego raka nienaciekającego mięśniówki (NMIBC), który nie reaguje na leczenie zachowawcze (np. immunoterapię BCG).

.

Jest to operacja o charakterze radykalnym, co oznacza, że oprócz pęcherza usuwa się także otaczające tkanki i narządy, a jej zakres różni się w zależności od płci pacjenta. Współczesna medycyna oferuje różne techniki wykonania cystektomii, w tym tradycyjne operacje otwarte oraz nowoczesne podejścia robotyczne, które niosą istotne korzyści dla Pacjentów.

Robotyczna radykalna cystektomia - film

Zasady cystektomii radykalnej

Cystektomia radykalna jest zwykle rozważana w stadium T2-T4 według klasyfikacji TNM, gdy nowotwór nacieka błonę mięśniową pęcherza lub wykracza poza jego granice. Celem operacji jest usunięcie ogniska nowotworowego oraz zapobieganie rozprzestrzenianiu się choroby na inne narządy i węzły chłonne. Procedura obejmuje trzy kluczowe etapy:

  • Usunięcie pęcherza moczowego – Główny element operacji.
  • Limfadenektomia miedniczna – Usunięcie regionalnych węzłów chłonnych (np. biodrowych, zasłonowych) w celu oceny obecności przerzutów i poprawy rokowania.
  • Rekonstrukcja dróg moczowych – Po usunięciu pęcherza konieczne jest stworzenie alternatywnej drogi odprowadzania moczu, np. poprzez urostomię (przetokę moczową) lub wytworzenie pęcherza zastępczego (np. z fragmentu jelita).

Różnice w zakresie operacji u kobiet i mężczyzn

Różnice w zakresie operacji u kobiet i mężczyzn

Zakres cystektomii radykalnej różni się między płciami ze względu na anatomiczne różnice w budowie miednicy oraz sąsiedztwo narządów płciowych.

.

.

U mężczyzn

Usuwa się pęcherz moczowy, gruczoł krokowy (prostatę) oraz pęcherzyki nasienne, ponieważ są one blisko sąsiadujące i mogą być nacieczone przez nowotwór.Część cewki moczowej również może zostać usunięta, jeśli istnieje ryzyko zajęcia przez raka (np. w przypadku carcinoma in situ w cewce).

U kobiet
Usuwa się pęcherz moczowy, macicę, jajniki, jajowody oraz przednią ścianę pochwy, ponieważ rak pęcherza może naciekać te struktury (T4a w TNM).Część cewki moczowej również jest usuwana, jeśli istnieje podejrzenie jej zajęcia przez nowotwór.

Na czym polega cystektomia - film

Rodzaje operacji

Opis: Tradycyjna metoda polegająca na wykonaniu cięcia na na brzuchu (niec powyżej pępka do spojenia łonowego), co umożliwia bezpośredni dostęp do pęcherza i otaczających struktur.

Zalety:

  • Najszerszy dostęp do pola operacyjnego, szczególnie w zaawansowanych przypadkach

Wady:

  • Większa utrata krwi
  • dłuższy czas rekonwalescencji
  • wyższe ryzyko infekcji i blizn

Opis: Technika wykorzystująca kilka małych nacięć (5-10 mm), przez które wprowadza się kamerę i narzędzia chirurgiczne.

Zalety:

  • Mniejsza trauma tkanek
  • krótszy pobyt w szpitalu
  • szybszy powrót do aktywności

Wady:

  • Ograniczona widoczność i trudność w manipulacji
  • wydłużony czas operacji
  • często wymaga cięcia na brzuchu celem wytworzenia odprowadzenia moczu
  • wymaga dużego doświadczenia chirurga

Opis: Najnowocześniejsza metoda wykorzystująca systemy robotyczne w których chirurg steruje precyzyjnymi ramionami robota za pomocą konsoli. Wykonuje się kilka małych nacięć 8mm

Zalety:

  • Precyzja: Trójwymiarowa wizualizacja w wysokiej rozdzielczości i ruchomość narzędzi przewyższająca ludzką rękę pozwalają na dokładniejsze usunięcie tkanek i oszczędzenie struktur sąsiednich (np. nerwów u mężczyzn).
  • Mniejsza utrata krwi: Minimalna inwazyjność zmniejsza krwawienie śródoperacyjne.
  • Szybsza rekonwalescencja: Wypis ze szpitala możliwy jest już po 3 dniach. Pacjenci szybciej wracają do pełnej sprawności (zwykle 4-6 tygodni vs. 8-12 tygodni w operacji otwartej).
  • Mniejsze ryzyko powikłań: Niższa częstość infekcji ran i przepuklin pooperacyjnych.
  • Brak konieczności dodatkowych cięć: zabieg można przeprowadzić wewnątrz powłok brzusznych, nawet z wytworzeniem wstawki jelitowej lub pęcherza zastępczego

Wady:

  • Wysoki koszt sprzętu
  • konieczność operacji w wysoce wykwalifikowanym Ośrodku Robotycznym - wymagane są specjalistyczne szkolenia chirurgów

Precyzja operacji robotycznych

w rękach odpowiednio przeszkolonego urologa

Korzyści z cystektomii robotycznej

Cystektomia robotyczna zyskuje popularność dzięki licznym korzyściom, szczególnie w porównaniu z metodą otwartą:

Lepsze wyniki onkologiczne: Precyzja pozwala na dokładniejsze usunięcie guza i węzłów chłonnych, co może poprawić rokowanie.

Mniejszy uraz tkanek: Mniejsze nacięcia redukują ból pooperacyjny i skracają czas hospitalizacji (średnio 3-5 dni vs. 10-14 dni w metodzie otwartej).

Zachowanie funkcji seksualnych: U mężczyzn technika nerve-sparing w RARC zwiększa szanse na utrzymanie potencji.

Estetyka: Mniejsze blizny poprawiają komfort psychiczny pacjenta.

Szybszy powrót do codzienności: Pacjenci mogą wcześniej wznowić aktywność fizyczną i zawodową.

Podsumowanie

Cystektomia radykalna to kluczowy zabieg w leczeniu zaawansowanego raka pęcherza moczowego, którego zakres różni się u kobiet (usunięcie macicy, jajników, pochwy) i mężczyzn (prostatektomia). Dostępne techniki – otwarta, laparoskopowa i robotyczna – oferują różne korzyści, przy czym cystektomia robotyczna wyróżnia się precyzją, mniejszą inwazyjnością i szybszą rekonwalescencją. Wybór metody zależy od zaawansowania choroby, stanu pacjenta i możliwości ośrodka medycznego. Po operacji kluczowe jest dostosowanie rekonstrukcji dróg moczowych do potrzeb pacjenta, co znacząco wpływa na jakość życia po zabiegu. Postęp w technikach robotycznych otwiera nowe perspektywy dla skuteczniejszego i mniej obciążającego leczenia tego poważnego schorzenia.

Umów się na kwalifikację do cystektomii